Stoornissen in het gebruik van alcohol volgens de DSM 5 (V)
Dit item maakt deel uit van dossier:
Alcohol en psychische gezondheid
Ga direct naar achtergrondinformatie
Volgens de vijfde editie van de DSM is er sprake van een stoornis in het gebruik van alcohol bij een problematisch patroon van alcoholgebruik dat leidt tot klinisch significante beperkingen of lijdensdruk. Er is sprake van een lichte stoornis als 2 of 3 van in totaal 11 criteria in het afgelopen jaar aanwezig waren. Bij 3 of 4 criteria spreekt men van een matige stoornis in het gebruik van alcohol, bij 6 of meer van een ernstige stoornis [1].
DSM-5 criteria voor een stoornis in het gebruik van alcohol
- Alcohol wordt vaak gebruikt in grotere hoeveelheden of langduriger dan de bedoeling was.
- Er is een blijvende wens, of er zijn vergeefse pogingen gedaan, om het alcoholgebruik te minderen of in de hand te houden.
- Veel tijd wordt besteed aan activiteiten die nodig zijn om aan alcohol te komen, alcohol te gebruiken of te herstellen van de effecten ervan.
- De persoon voelt een hunkering, sterke wens of drang tot alcoholgebruik.
- Er is sprake van terugkerend alcoholgebruik met als gevolg dat de belangrijkste rolverplichtingen niet worden nagekomen op het werk, op school of thuis.
- Er is aanhoudend alcoholgebruik ondanks blijvende of terugkerende sociale of interpersoonlijke problemen, veroorzaakt of verergerd door de effecten van alcohol.
- Belangrijke sociale, beroepsmatige of vrijetijdsactiviteiten zijn opgegeven of verminderd vanwege het alcoholgebruik.
- Er is sprake van terugkerend alcoholgebruik in situaties waarin dit fysiek gevaar oplevert.
- De persoon blijft alcohol gebruiken terwijl men weet dat er een blijvend of terugkerend lichamelijk of psychisch probleem is dat waarschijnlijk is veroorzaakt of verergerd door de alcohol.
- Tolerantie, zoals gedefinieerd door één van de volgende kenmerken:
- behoefte aan een duidelijk toegenomen hoeveelheid alcohol om een intoxicatie of het gewenste effect te bereiken;
- een duidelijk verminderd effect bij voortgezet gebruik van dezelfde hoeveelheid alcohol. - Ontwenningsverschijnselen, zoals blijkt uit minstens één van de volgende kenmerken:
- het kenmerkende onthoudingssyndroom van alcohol;
- alcohol wordt gebruikt om onttrekkingssymptomen te verlichten of te voorkomen.
Belangrijkste verschillen met de voorgaande editie van de DSM:
De DSM-5 verving in 2014 de DSM-IV-TR[2]. De criteria van DSM-5 en DSM-IV-TR zijn grotendeels hetzelfde, maar er zijn twee uitzonderingen:
- In de DSM-IV-TR was er een criterium met betrekking tot wettelijke problemen dat in de DSM-5 is vervallen.
- De DSM-IV-TR bevatte geen criterium dat betrekking had op de hunkering naar alcohol[3].
Bovendien werd in de DSM-IV-TR een opsplitsing gemaakt in:
- Alcoholmisbruik (voor diagnose is de aanwezigheid van 1 van de volgende 4 criteria vereist: 5, 6, 8 of wettelijke problemen).
- Alcoholafhankelijkheid (voor diagnose is de aanwezigheid van 3 van de volgende 7 criteria vereist: 1, 2, 3, 7, 9, 10, 11).
In sommige onderzoeken worden nog de criteria uit de DSM-IV-TR gebruikt.
Nieuws
- Systematische review en meta-analyse: prevalentie en factoren voor een stoornis in het alcoholgebruik bij patiënten met tuberculose 13 jan 2021
- Systematische review en meta-analyse: wie krijgt er een behandeling voor een stoornis in het alcoholgebruik 2 dec 2020
- Systematische review: beschermende- en risicofactoren voor stoornis in het alcoholgebruik 2 dec 2020
- Effect van meerdere afkickpogingen op afkickverschijnselen, stress en trek naar alcohol bij mensen met een stoornis in het alcoholgebruik 20 mei 2020
- Systematische review: Anonieme Alcoholisten en professionele 12-stappen programma’s meest effectieve behandelprogramma’s 18 mrt 2020
- Epidemiologie van stoornissen in het gebruik van alcohol: een internationale vergelijking 15 jan 2020
- Systematische review van longitudinale studies: voorspellers van stoornissen in het alcoholgebruik bij jongvolwassenen 17 apr 2019
- Longitudinale relatie tussen sociale angststoornissen en stoornissen in het alcoholgebruik 17 apr 2019
- Alcoholinitiatie en eerste intoxicatie als voorspellers van middelengebruik en psychische problemen 19 mrt 2019
- Systematische review: geslachtshormonen en alcoholconsumptie 19 mrt 2019
- Meta-analyse: genetische associaties met stoornissen in gebruik van alcohol 4 mrt 2019
- Hersenen van mannen en vrouwen reageren anders op alcoholgerelateerde cues 4 mrt 2019
- Meta-analyse: effectiviteit van interventies tegen stoornissen in het gebruik van alcohol 31 dec 2018
- Meta-analyse: effectiviteit van medicatie bij alcoholontwenningsverschijnselen 31 dec 2018
- Review: relatie hartslagvariabiliteit en alcoholgebruik 18 dec 2018
- Internationale genoomstudie naar alcoholafhankelijkheid 6 dec 2018
- Het effect van middelengebruik op seksueel gedrag bij verslaafden 6 dec 2018
- Systematisch review: neuropathie onder chronisch alcoholverslaafden 6 dec 2018
- Meta-analyse: hogere sterfte bij patiënten met stoornissen in het gebruik van alcohol 27 sep 2018
Links
-
Toolkit Samen Beslissen bij Alcoholproblemen
Laagdrempelig overzicht van hulpmiddelen en behandelmogelijkheden bij problematisch alcoholgebruik voor zowel cliënten als (ervarings)deskundigen.
Referenties
- American Psychiatric Association (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen DSM-5. Nederlandse vertaling van Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th ed. Amsterdam: American Psychiatric Association p/a Uitgeverij Boom.
- American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4th edition, Text Revision (DSM-IV-TR). Washington, DC: American Psychiatric Association.
- Sigling, H. (2016). Van DSM IV-TR naar DSM-5: middelengebruik en gedragsverslavingen. Verslaving:tijdschrift over verslavingsproblematiek 12 (4): 228-239.
Laatst gewijzigd: woensdag 1 mei 2019 10:11