Alcoholpreventie jongeren in het onderwijs
Binnen het middelbaar onderwijs is het op elke leeftijd mogelijk (en nodig) om alcoholgebruik te voorkomen of verminderen.
Expertisecentrum Alcohol
Deze pagina is gemaakt door het Expertisecentrum Alcohol. Met wetenschappelijke kennis helpt het expertisecentrum professionals gezondheidsschade door alcohol terug te dringen. Op zoek naar informatie voor jezelf of een ander? Kijk op alcoholinfo.nl.
Blijf op de hoogte
Met de nieuwsbrief van het Expertisecentrum Alcohol:
Heeft u een vraag?
Stuur ons een mail
Alcoholpreventie voor jongeren kan in verschillende settings plaatsvinden, de meest voorkomende is de schoolsetting [1]. Uit internationaal onderzoek is gebleken dat alcoholinterventies in de schoolsetting effectief kunnen zijn bij het voorkomen of verminderen van alcoholgebruik bij jongeren [2,3,4]. De effectiviteit van de werkzame elementen van alcoholinterventies in de schoolsetting is afhankelijk van de ontwikkelingsfase waarin de jongere zich bevindt [4]. Elke ontwikkelingsfase biedt verschillende mogelijkheden voor alcoholpreventie in de schoolsetting.
Vroege adolescentie (12-13 jaar)
In de vroege adolescentie is het belangrijk om de zelfcontrole, probleemoplossende vaardigheden en/of sociale vaardigheden van álle leerlingen te versterken en ouders te betrekken [4]. Ook blijkt de sociale norm belangrijk te zijn voor leerlingen in de vroege adolescentie [5]. Als leerlingen de basisschool verlaten, hebben zij over het algemeen een negatieve norm ten aanzien van middelengebruik, waaronder het drinken van alcohol [6]. Het is belangrijk deze norm in de brugklas zo lang mogelijk vast te houden. Alcoholinterventies die zich richten op weerbaarheid tegen groepsdruk en peereducatie zijn niet effectief [1].
Midden adolescentie (14-15 jaar)
De midden-adolescentie is een lastige periode voor alcoholpreventie, omdat deze niet snel effectief zijn [7]. Alcoholinterventies gericht op leerlingen én ouders laten positieve effecten zien. Ook selectieve interventies zijn voor deze leeftijdsfase effectief [1]. Deze vorm van alcoholpreventie richt zich op het voorkomen van gezondheidsschade ten gevolge van alcoholgebruik bij leerlingen met een verhoogd risico op problematisch alcoholgebruik. Alcoholinterventies die zich richten op weerbaarheid tegen groepsdruk zijn niet effectief [1].
Late adolescentie (16 jaar en ouder)
Ook de late adolescentie blijkt een lastige periode voor alcoholpreventie [7]. Selectieve alcoholinterventies lijken te werken in de late adolescentie (15-18 jaar) [4]. In de late adolescentie is het belangrijk dat alcoholinterventies zich richten op sociale normen, het versterken van zelfcontrole, motiverende gespreksvoering en het betrekken van ouders [4].
Gerelateerde pagina's
Links
- Alcoholpreventie bij jongeren en jongvolwassenen
Effectieve interventies en andere mogelijkheden voor preventie van alcoholgebruik bij jongeren en jongvolwassenen (11-24 jaar). - Richtlijn verslavingspreventie binnen het onderwijs
In dit overzicht is per type onderwijs en de verschillende leeftijdsfasen te zien welke preventieve interventies er ingezet kunnen worden. De richtlijnen geven meer duidelijkheid over de manier van werken, de beschikbare interventies en de theoretische onderbouwing. - Veranderingen in middelengebruik onder Nederlandse scholieren: samenhang met schoolniveau
Peilstationsonderzoek scholieren waarbij de ontwikkeling van het gebruik van tabak, alcohol en cannabis in de periode 2003-2015 werd onderzocht onder leerlingen van 12 tot en met 16 jaar van verschillende schoolniveaus.
Referenties
- Harreveld, C., Voogt, C., Planije, M. & Lemmers, L. Alcoholpreventie bij jongeren en jongvolwassenen. 2018. Trimbos-instituut: Utrecht, Nederland.
- Foxcroft, D.R. & Tsertsvadze, A. (2012). Universal school‐based prevention programs for alcohol misuse in young people. Cochrane Database of Systematic Reviews, 11(5), CD009113.
- Onrust, S.A., Otten, R., Lammers, J. & Smit, F. (2016). School-based programmes to reduce and prevent substance use in different age groups: What works for whom? Systematic review and meta-regression analysis. Clinical Psychology Review, 44, 45-59.
- Sandler, I., Wolchik, S.A., Cruden, G., Mahrer, N.E., Ahn, S., Brincks, A. & Brown, C.H. (2014). Overview of meta-analyses of the prevention of mental health, substance use, and conduct problems. Annual Review of Clinical Psychology, 10, 243-273.
- Yeager, D.S., Dahl, R.E. & Dweck, C.S. (2018). Why interventions to influence adolescent behavior often fail but could succeed. Perspectives on Psychological Science, 13(1), 101-122.
