Alcoholpreventie jongeren in het onderwijs

Dit item maakt deel uit van dossier: Alcohol en jongeren
Ga direct naar achtergrondinformatie

Alcoholpreventie voor jongeren kan in verschillende settings plaatsvinden, de meest voorkomende is de schoolsetting ^[1]. Uit internationaal onderzoek is gebleken dat alcoholinterventies in de schoolsetting effectief kunnen zijn in het voorkomen of verminderen van alcoholgebruik bij jongeren ^[2,3,4]. De effectiviteit van de werkzame elementen van alcoholinterventies in de schoolsetting is afhankelijk van de ontwikkelingsfase waarin de jongere zich bevindt ^[3]. Elke ontwikkelingsfase biedt verschillende mogelijkheden voor alcoholpreventie in de schoolsetting.

Vroege adolescentie (12-13 jaar)

Universele alcoholinterventies zijn het meest geschikt in de vroege adolescentie (niet voor basisschoolleerlingen). Bij deze vorm van alcoholpreventie worden alle leerlingen, ongeacht hun risicostatus, benaderd om gezondheidsschade ten gevolge van alcoholgebruik te voorkomen. In de vroege adolescentie is het belangrijk om algemene vaardigheden, zoals zelfcontrole, probleemoplossende vaardigheden en/of sociale vaardigheden te versterken en ouders te betrekken. Ook blijkt de sociale norm belangrijk te zijn voor leerlingen in de vroege adolescentie. Als leerlingen de basisschool verlaten, hebben zij over het algemeen een negatieve norm ten aanzien van middelengebruik waaronder het drinken van alcohol. Het is belangrijk deze norm in de brugklas zo lang mogelijk vast te houden. Alcoholinterventies die zich richten op weerbaarheid tegen groepsdruk en peereducatie zijn niet effectief ^[1].

Midden adolescentie (14-15 jaar)

De midden-adolescentie is een lastige periode voor alcoholpreventie. Alcoholinterventies gericht op leerlingen én ouders laten positieve effecten zien. Ook selectieve interventies zijn voor deze leeftijdsfase effectief. Alcoholinterventies die zich richten op weerbaarheid tegen groepsdruk zijn niet effectief ^[1].

Late adolescentie (16 jaar en ouder)

Ook de late adolescentie blijkt een lastige periode voor alcoholpreventie ^[5]. Selectieve alcoholinterventies lijken te werken in de late adolescentie (15-18 jaar) ^[3]. Bij deze vorm van alcoholpreventie worden leerlingen met een verhoogd risico op problematisch alcoholgebruik en/of ernstige gezondheidsschade ten gevolge van alcoholgebruik door henzelf of door een ander benaderd om gezondheidsschade ten gevolge van alcoholgebruik te voorkomen. In de late adolescentie is het belangrijk dat alcoholinterventies zich richten op sociale normen, het versterken van zelfcontrole, motiverende gespreksvoering en het betrekken van ouders ^[3].

Gerelateerde pagina's

Nieuws

Trimbos-instituut lanceert nieuwe naam ‘Helder op School’ op 30 jarig jubileum van het scholenprogramma 28 nov 2019

Links

Alcoholpreventie bij jongeren en jongvolwassenen
Effectieve interventies en andere mogelijkheden voor preventie van alcoholgebruik bij jongeren en jongvolwassenen (11-24 jaar).
Richtlijn verslavingspreventie binnen het onderwijs
In dit overzicht is per type onderwijs en de verschillende leeftijdsfasen te zien welke preventieve interventies er ingezet kunnen worden. De richtlijnen geven meer duidelijkheid over de manier van werken, de beschikbare interventies en de theoretische onderbouwing.
Veranderingen in middelengebruik onder Nederlandse scholieren: samenhang met schoolniveau
Peilstationsonderzoek scholieren waarbij de ontwikkeling van het gebruik van tabak, alcohol en cannabis in de periode 2003-2015 werd onderzocht onder leerlingen van 12 tot en met 16 jaar van verschillende schoolniveaus.

Referenties

Harreveld, C., Voogt, C., Planije, M. & Lemmers, L. Alcoholpreventie bij jongeren en jongvolwassenen. 2018. Trimbos-instituut: Utrecht, Nederland.
Foxcroft, D.R. & Tsertsvadze, A. (2012). Universal school‐based prevention programs for alcohol misuse in young people. Cochrane Database of Systematic Reviews, 11(5), CD009113.
Onrust, S.A., Otten, R., Lammers, J. & Smit, F. (2016). School-based programmes to reduce and prevent substance use in different age groups: What works for whom? Systematic review and meta-regression analysis. Clinical Psychology Review, 44, 45-59.
Sandler, I., Wolchik, S.A., Cruden, G., Mahrer, N.E., Ahn, S., Brincks, A. & Brown, C.H. (2014). Overview of meta-analyses of the prevention of mental health, substance use, and conduct problems. Annual Review of Clinical Psychology, 10, 243-273.
Yeager, D.S., Dahl, R.E. & Dweck, C.S. (2018). Why interventions to influence adolescent behavior often fail but could succeed. Perspectives on Psychological Science, 13(1), 101-122.

Laatst gewijzigd: maandag 9 september 2019 13:52